Prusaki a karaluchy – jak rozpoznać intruza w domu?

Zarówno prusaki, jak i karaluchy, to szkodniki których wizyta w domu lub mieszkaniu powinna nas zmobilizować do podjęcia odpowiednich działań. Dla wielu to synonimy dotyczące tego samego robaka, jeszcze inni notorycznie mylą te dwa gatunki karaczanów. Trafna diagnoza problemu, czyli rozpoznanie gatunku nieproszonego gościa, może jednak pomóc w szybkim podjęciu odpowiednich kroków już na wstępnym etapie i tym samym zastopowaniu problemu u jego początków. Czym więc różnią się od siebie prusaki i karaluchy?

Prusaki a karaluchy: podstawowe informacje

Różnego rodzaju insekty, choć niewielkie, mogą przysporzyć sporych nieprzyjemności. Dlatego też najczęściej kiedy odkrywamy, że w naszym lokum zadomowiły się szkodniki, rzadko wnikamy w szczegóły, a zazwyczaj przechodzimy po prostu do rzeczy – pozbycia się ich. Dla wielu mogą wyglądać i zachowywać się niemal identycznie, jednak choć pochodzą z tego samego rzędu owadów, prusaki i karaluchy, będące jednymi z najczęściej pojawiających się nieproszonych gości, to dwa osobne gatunki.

• Prusak (Blatella germanica) to gatunek karaczana, potocznie nazywany karaluchem, karakonem, a także francuzem. Szkodniki te osiągają rozmiary od 10 do 15 mm długości, ich korpus jest wyraźnie spłaszczony, a same karakany potrafią chwilowo zmniejszyć swoją wysokość, by przecisnąć się przez najmniejsze mikroszczeliny. Mają brązowy lub brudnożółty kolor, ich głowa wyposażona w długie i ruchliwe czułki wyraźnie odcina się od grzbietu, na którym z kolei widnieją dwa ciemniejsze pasy. Choć posiadają skrzydła, nie używają ich do latania, a raczej do wyhamowania podczas spadania z wysokości. Są wyposażone w 3 pary odnóży z charakterystycznymi haczykami, co umożliwia im poruszanie się po pionowych i najbardziej śliskich powierzchniach. Prusaki – trzeba przyznać – są mistrzami funkcjonowania w niesprzyjających warunkach: rozmnażają się w bardzo dużym tempie, wykazują także wyraźną odporność na głód – samce przeżywają bez pożywienia nawet do 40 dni! Ponadto w ich odchodach znajdują się feromony markujące terytorium, dzięki którym komunikują się z pozostałymi członkami kolonii. Najchętniej przebywają w ogrzewanych i lekko wilgotnych pomieszczeniach, a temperatura poniżej –2°C jest dla nich zabójcza, są wszystkożerne.

• Karaluch (Blatta orientalis) to również gatunek karaczana; ten zwany jest z kolei karaczanem wschodnim, pospolitym czy też szwabem. Szkodniki te mają dużo ciemniejszy kolor niż prusaki – od rudawego, przez brunatno-czarne, aż po całkiem czarne. Osiągają od 2 do 3 cm długości ciała. Ich głowa, także wyposażona w długie czułki, nie jest jednak odgraniczona od reszty korpusu. Podobnie jak prusaki mają skrzydła, jednak nie latają, a także 3 pary odnóży uzbrojonych w kolce – tutaj wspinaczka po śliskich, pionowych nawierzchniach wychodzi im dużo gorzej niż prusakom. Są dość powolne, a na żer wychodzą w godzinach nocnych. W przeciwieństwie do prusaków nie rozmnażają się aż tak szybko, jednak podobnie długo potrafią wytrzymać bez jedzenia. Ten wszystkożerny gatunek preferuje miejsca ciepłe i wilgotne (20–29°C), ginie w temperaturze poniżej 5°C.

Prusaki a karaluchy – różnice w pigułce

Na pierwszy rzut oka opisane wyżej szkodniki nie różnią się specjalnie od siebie. Zarówno prusaki, jak i karaluchy są niewielkie, o ciemnym ubarwieniu i spłaszczonym tułowiu, szybko poruszają się po wszystkich powierzchniach, wreszcie – są wszystkożerne. Ponadto lubią ciepło, dlatego też chętnie zamieszkują ludzkie siedziby – domy, mieszkania, piwnice i strychy, a także podziemne rury, kanały ściekowe czy wysypiska śmieci. Jak więc w skrócie sklasyfikować różnice między prusakami i karaluchami?

• Wygląd: wielkość i kolor
  Po dokładniejszych oględzinach łatwo zauważyć, że karaluchy i prusaki różnią się od siebie przede wszystkim wizualnie. Karaluchy są nie tylko wyraźnie większe od prusaków, ale charakteryzują się również ciemniejszym kolorem korpusów. Ponadto u prusaka łatwiej odgraniczyć głowę od tułowia, podczas gdy głowa karalucha jest schowana pod pancerzem.
• Tempo rozmnażania się
  Prusaki rozmnażają się bardzo szybko, karaluchy z kolei znacznie wolniej. W obu przypadkach jednak temperatura może mieć znaczny wpływ na tempo rozrodu szkodników.
• Tempo poruszania się
  Prusaki zazwyczaj poruszają się wyraźnie szybciej od karaluchów, choć tutaj różnice mogą wynikać z wielu czynników, m.in. temperatury. Prusakom zdecydowanie lepiej wychodzi wspinanie się po gładkich, pionowych powierzchniach.
• Temperatura graniczna
  Prusaki wykazują znacznie większą odporność na niskie temperatury – giną, kiedy temperatura spada poniżej –2°C. Dla karaluchów z kolei temperatura graniczna wynosi 5°C.

Prusaki, karaluchy i inne szkodniki – działać samemu czy z pomocą?

Choć opisywane tutaj szkodniki to dwa różne gatunki insektów, obecność każdego z nich w naszym lokum to spory problem, i nie chodzi tutaj wyłącznie o kłopoty natury estetycznej. Zarówno prusaki, jak i karaluchy przenoszą bakterie i drobnoustroje, zanieczyszczają produkty spożywcze odchodami, bakteriami i pleśnią, mogą także mogą przenosić rozmaite choroby niebezpieczne dla człowieka i zwierząt. Co pomoże przeciwdziałać ich pojawieniu się?

• dbanie o czystość (zwłaszcza w kuchni i łazience),
• regularne wietrzenie domu,
• nieprzegrzewanie mieszkania,
• używanie pochłaniaczy wilgoci,
• niepozostawianie pożywienia na wierzchu.

Szkodniki jednak możemy przynieść ze sobą do domu z zewnątrz, na co zazwyczaj mamy niewielki wpływ. Ich pożywieniem z kolei nie muszą być drobinki naszego jedzenia, ale może być papier i wiele innych tworzyw. Obydwa gatunki prowadzą nocny tryb życia, więc zauważenie nawet jednego osobnika w ciągu dnia powinno nas zaalarmować – może bowiem świadczyć o tym, że pod naszym dachem bytuje cała kolonia. Nie ma wątpliwości co do tego, że najskuteczniejszą metodą walki zarówno z prusakami, jak i karaluchami będzie skorzystanie z usług profesjonalnej firmy dezynsekcyjnej. Profesjonaliści szybko zdiagnozują skalę problemu i rozpoczną działanie przy użyciu odpowiednich środków chemicznych.